|
Περιεχόμενα - Εισαγωγή (PDF) >>
Αγοράστε αυτό το βιβλίο >>
|
Αελλόπος, Τιμητικός τόμος για την Ίριδα Τζαχίλη
(Εκδόσεις Τα Πράγματα, 2023)
Επιστημονική Επιμέλεια:
Πέγκυ Βιγλάκη, Νίκος Δασκαλάκης, Επαμεινώνδας Καπράνος, Ευαγγελία Μαυρίκου
ISBN 978-960-98261-9-8 σελ. 546
Το έργο Αελλόπος, Τιμητικός τόμος για την Ίριδα Τζαχίλη αποτελεί μία συλλογή τριάντα πέντε μελετών
προς τιμήν της Ίριδας Τζαχίλη, ομότιμης καθηγήτριας Προϊστoρικής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης. Οι συγγραφείς είναι κυρίως μαθητές της
και πολλοί συνάδελφοί της, αρχαιολόγοι και ιστορικοί, από την Κρήτη, τη Θήρα, το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης.
Οι μελέτες, πολύπλευρες θεματικά και χρονολογικά, αφορούν θέματα αρχαιολογικά, ιστορικά καθώς και ανάδειξης της ιστορικότητας της κληρονομιάς
και της σύγχρονης πρόσληψης.
Οι μελέτες του τόμου κατατάσσονται σε ενότητες ανάλογα με την ακαδημαϊκή και
διδακτική προσφορά της Ίριδας Τζαχίλη, αλλά ταυτόχρονα αντιστοιχούν σε μία σύγχρονη αρχαιολογική προβληματική, επιστημονική και κοινωνική.
Για να δοθεί μία εικόνα του περιεχομένου αναφέρονται εν τάχει: η πρώτη ενότητα αφορά τα υφάσματα στην αρχαιότητα, ένα θέμα σχετικά νέο στην έρευνα
που κινητοποίησε το αρχαιολογικό ενδιαφέρον προσφέροντας πλειάδα μεθοδολογικών πεδίων τόσο τεχνικών (Σπαντιδάκη και Μουλερά) όσο και εικονογραφικών
(Καραναστάση, Κεκές, Μπολώτη, Βακιρτζή).
Μία δεύτερη αγαπητή θεματική είναι το τοπίο ως ανθρώπινη σύλληψη κατόπιν των ανθρωπογενών παρεμβάσεων στο χώρο ως εικαστική πραγμάτωση και ως
ονοματολογία (Καραμαλίκη, Αθανασίου, Παλυβού, Μπούφαλης). Κυρίως το θέμα ακροβατεί με την έννοια της πατρίδας η οποία ορίζεται από τα ιδεατά
όπως και τα πραγματικά τοπία της (Χατζηιωσήφ, Μουστάκας). Σύγχρονες δε επιφανειακές έρευνες προσφέρουν μία επιστημονική τεχνική για την προσέγγιση
του χώρου με την έννοιας της μακράς διάρκειας (Σμπόνιας και Φαρινέτι), ή της ιστορικότητας των αστικών τοπίων (Γκράτσιου).
Το θέμα των τελετουργιών και των τρόπων αναπαράστασής τους είναι πλούσιο και κίνητρο
για σκέψη και ερμηνείες. Η σχέση της εικόνας με την κίνηση ή το λόγο του λατρευτικού τυπικού ανιχνεύεται σε παραστάσεις που έχουν θεωρηθεί
ως σχετιζόμενες με τη θρησκεία (Αλεξόπουλος, Μπουλότης, Μαυρουδή, Σφακιανάκης, Φακάρου). Διερευνάται η σχέση προϊστορικών δοξασιών με την ελληνική
μυθολογία (Καραγιαννάκης, Μανίκη, Σβανά) ενώ επίσης ερευνάται η δυνατότητα της έναρξης της λατρείας των ιερών κορυφής στη νεολιθική περίοδο
(Μαργαρίτα Παπαδοπούλου). Τα Ιερά Κορυφής και συγκεκριμένα ο Βρύσινας έχουν την τιμητική τους στην ενότητα αυτή (Ελένη Παπαδοπούλου).
Τα προιόντα του υλικού πολιτισμού με τις πολλές τους όψεις και τις ποικίλες τους
δυνατότητες είναι ένα από τα εξέχοντα θέματα της προϊστορικής και εν γένει αρχαίας αρχαιολογίας. Στην ενότητα μελετώνται οι λύσεις που δόθηκαν
σε τεχνικά φαινόμενα όπως η κατασκευή των κεραμεικών αγγείων (Ντόβας) οι διάφορες μορφές τεχνέργων της καθημερινής ζωής
(Γαβριλάκη, Κωνστάντη, Δασκαλάκης, Βόγκλη) αλλά κυρίως οι ιστορίες που διηγούνται οι άλλοι για αυτά (Μπακαλάκη). Κυρίως να εκφράσει τη συμβολική
σχέση τους σε λατρευτικά δρώμενα και ταφικά έθιμα όπως φωτίζονται σε παραδειγματικά ταφικά σύνολα (Τέγου, Καπράνος).
Ιστορικές συνθέσεις και συμβάντα με πολύπλοκες αφηγήσεις και δυσερμήνευτες
λεπτομέρειες αποτελούν την ενότητα των μεγάλων και μικρών ιστοριών. Από τον Κ. Γεωργακόπουλο παρουσιάζεται μία σύνθεση των διάσπαρτων μαρτυριών
για τους λαούς της Δυτικής Μικράς Ασίας των οποίων δύσκολα ταυτίζεται γεωγραφική θέση και κυρίως αυτή των Ahhiyawwa. Ακολουθεί μία ανάλυση
πτολεμαϊκού παπύρου από την Κατερίνα Παναγοπούλου όπου θίγονται νομισματικά θέματα και το ζήτημα των οικονομικών συναλλαγών.
Τέλος η Αγλαία Κάσδαγλη μετά χαρισματική αφήγηση ενός σεισμού το 1650/1651 στη Σαντορίνη κλείνει το θέμα με τον υπότιτλό της, Ώρα μηδέν,
αλλά η ιστορία συνεχίζεται..
Ως προς την σχέση του παρόντος με το παρελθόν δημοσιεύεται ένα άρθρο σχετικά
με τον εθνικισμό στην αρχαιολογία (Τζαγκαράκη) ενώ ο Τανούλας, αναστηλωτής των Προπυλαίων αναπτύσσει τις περιπέτειες των εργοταξίων και των
αναστηλωτικών προσπαθειών αναφορικά με την κίνηση και τις ανάγκες των επισκεπτών. Η σύγχρονη ζωή επιρρεάζει και καθορίζει εκτός από την όψη
και τον τρόπο θέασης.
Εν τέλει πίσω από την πολλαπλότητα των θεμάτων και των μνημείων που θίγονται
στον τόμο προβάλλει και η πολλαπλότητα των προσεγγίσεων ως προς την επιστημονική διαχείριση του υλικού και του άυλου παρελθόντος,
καθόλου ανεξάρτητα από τη σύγχρονη ζωή. Ο τιμητικός τόμος Αελλόπος είναι μία δυνατότητα αποσπασματικής μεν θεματικά, αλλά ολιστικής,
ακριβώς από την θεματική ποικιλία, αντιμετώπισης του αρχαιολογικού φαινομένου ως έρευνα και ως πράξη.
|
